پروفسور استیون هاوکینگ، دانشمندی اهل انگلیس بود که در طول عمر خود تحقیقات گسترده‌ای در زمینه‌های ریاضی و فیزیک و البته کیهان‌شناسی داشت. او علی‌رغم مبتلا شدن به بیماری نادر ALS در سن ۲۱ سالگی، دست از اکتشافات علمی خود برنداشت. به موجب این بیماری اختلالاتی در نورون‌های حرکتی هاوکینگ صورت گرفت که منجر به ناتوانی جسمی وی شد.

استیون هاوکینگ بیشتر عمر خود را سوار بر صندلی چرخ‌دار گذراند. او از طریق کامپیوتر مخصوصی سخن می‌گفت. با این وجود تمامی این موارد مانعی برای تحقیقات این دانشمند نشد. به همین بهانه نیم‌نگاهی به مسیر زندگی پروفسور هاوکینگ داشته‌ایم. لازم به اشاره است که این مقاله نه به عنوان زندگی‌نامه‌ی او، بلکه گذری است اجمالی به راهی که این دانشمند فقید در طول زندگی خود طی کرده است.

استیون هاوکینگ در ۸ ژانويه ۱۹۴۲ در شهر آکسفورد متولد شد. پدر او که «فرانک» (Frank) نام داشت، زیست‌شناس بود و مادر او «ایزابل» (Isobel) اصالتی از اسکاتلند داشت. محل زندگی اصلی پدر و مادر استیون در شمال لندن بود که هنگام جنگ جهانی دوم به دلیل امنیت بیشتر به شهر آکسفورد نقل مکان کردند. در بحبوحه‌ی جنگ جهانی بود که استیون به عنوان نخستین فرزند این زوج به دنیا آمد. پس از اتمام جنگ دوم جهانی، زمانی که استیون ۸ سال داشت، خانواده‌ی او از آکسفورد به شهر «آلبانز» (Albans) در ۳۰ کیلومتری شمال لندن رفتند.

با گذراندن مقاطع تحصیلی کم‌کم نبوغ استیون در ریاضیات هویدا می‌شد. به همین دلیل، علی‌رغم میل پدرش مبنی بر تحصیل در رشته‌ی زیست‌شناسی، او تصمیم به ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی ریاضیات گرفت؛ اما از آنجایی که دانشگاه آکسفورد در آن زمان رشته‌ی ریاضیات نداشت، رشته‌ی فیزیک را انتخاب کرد. تنها ۳ سال از تحصیل استیون در این مقطع گذشته بود که او موفق به کسب مقام اول در علوم طبیعی شد. از همان سال‌ها بود که علاقه‌ی او به اخترفیزیک و کیهان‌شناسی شکل گرفت. از طرفی این سال‌ها مصادف شده بود با پرتاب اولین ماهواره‌ها و سفر فضانوردان به ماه که این موضوع نیز مزید بر علت شده بود.

استیون پس از موفقیت‌هایی که یکی پس از دیگری کسب می‌کرد، از آنجایی که دیگر در آکسفورد امکان ادامه‌ی مبحث مورد علاقه‌ی خود نبود، در سال ‍۱۹۶۲ وارد دانشگاه کمبریج شد و در دپارتمان ریاضیات و فیزیک این دانشگاه در زمینه‌ی کیهان‌شناسی مشغول به تحقیقات گسترده‌ای شد. در این برهه از زمان بود که علائمی از بیماری ALS در بدن او نمایان شد. در سال ۱۹۶۵ استیون موفق به کسب درجه دکترا شد و در طی سال‌های بعدی عناوین و جایزه‌های متعددی را از آن خود کرد.

پس از گذشت ۳ سال از دریافت مدرک دکترای خود در سال ۱۹۶۸، وی در موسسه‌ی هوافضا تحقیقات خود را ادامه داد. استیون بار دیگر در سال ۱۹۷۳ به دپارتمان ریاضی و فیزیک دانشگاه کمبریج بازگشت و این‌بار در سمت محقق، فعالیت‌هایش را بسط داد تا جایی که اولین کتاب آکادمیک خود را منتشر کرد. پس از انتشار تحقیقات و کتاب استیون رفته‌رفته سیل جدیدی از جوایز و سمت‌های علمی گوناگون به سمت او روانه شد.

سرانجام در سال ۱۹۷۹ بود که بر «کرسی ریاضیات لوکاسی» (Lucasian Professor of Mathematics) در دانشگاه کمبریج تکیه زد. این سمت یکی از عالی‌رتبه‌ترین سمت‌های علمی در جهان محسوب می‌شود که نامش را از «هنری لوکاس» (Henry Lucas) یعنی بنیان‌گذار آن در سال ۱۶۶۳، وام گرفته است. ناگفته نماند که بزرگانی چون آیزاک نیتون نیز این سمت را بر عهده داشتند.

در طی سالیان سال فعالیت‌های تحقیقاتی پروفسور هاوکینگ، او به کسب ۱۳ مدرک افتخاری و همچنین سمت‌های علمی گوناگون در معتبرترین مراکز علمی جهان نائل آمد. همچنین چندین و چند کتاب از او منتشر شد. پروفسور هاوکینگ تا سال ۲۰۰۹ نیز صاحب کرسی ریاضیات لوکاسی بود. او در طی این سال‌ها علی‌رغم ناتوانی‌های جسمی خود هرگز دست از تحقیقات خود برنداشت.

ناگفته نماند که استیون جوان در سن ۱۷ سالگی پس از قبولی در دانشگاه آکسفورد، طی سفری به ایران سفر کرد و از شهرهایی مانند تهران،تبریز، اصفهان و شیراز دیدن کرد.

پروفسور هاوکینگ بیشتر زندگی خود را سوار بر صندلی چرخدار گذراند. صندلی که علاوه‌بر جابجایی وی، کامپیوتر مخصوصی را یدک می‌کشید. کامپیوتری که به واسطه‌ی آن پروفسور سخن می‌گفت. به هر ترتیب که بود هفته‌ی گذشته، جهان یکی از بزرگ‌ترین چهره‌های علمی خود را از دست داد. دانشمندی که گواهی بود برای اثبات توان لایتناهی بشر. پروفسور استیون هاوکینگ در ۱۴ مارس ۲۰۱۸، در سن ۷۶ سالگی، چشم از جهان فرو بست.